Kablolu / Hibrit / Kablosuz Alarm Sistemleri
Günümüzde kablolu, kablosuz veya iki teknolojinin birlikte kullanıldığı hibrit alarm sistemleri kullanılmaktadır. Her üç alternatifin de birbirlerine göre fiyat – performans avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. Hiçbirini yalnızca özelliklerine bakarak ‘daha iyi’ veya ‘en iyi’ olarak nitelendiremeyiz; doğru seçim sistemin özellikleri ile kullanıcının beklentisi karşılaştırılıp en uygun olanına karar vermek gerekir.
Alarm sistemlerinin blok şeması Şekil 1’de görülmektedir. Kablolu sistemler sadece kablolu ürünler ile çalışırken, hibrit sistemler hem iki ürün grubuyla, kablosuz sistemler ise sadece kablosuz ürünlerle çalışmaktadır.
KABLOLU ALARM SİSTEMLERİ
Kablosuz teknolojiye göre daha eskiye dayandığı için daha bilinen bir teknolojidir, kullanımı daha yaygındır. Kablolu sistemlerde alarm paneli ve tuş takımının sensörler, sirenler ve diğer bağlantıları DT4, DT6 veya DT8 kablosuyla ile yapılır. Bu kablolar duvar içlerinden, kenarlarından, süpürgeliklerden… geçirilir ve denetlenen bütün alana yayılır. Kablolama başlı başına bir iştir ve doğru yapılabilmesi için birçok detaya özen göstermek gerekir. Bunları en temel birkaç tanesi ile örneklendirirsek:
• Doğru kablo seçimi.
• Kabloların herhangi bir sorunda kolay ulaşılabilir ve/veya pratik bir çözüm sunabilir olması.
• Normal şartlarda içerideki-dışarıdaki düzene engel teşkil etmemesi.
• Dayanıklılığı.
Böylece kablo çelik merkez sayesinde ekstra dayanıklılık kazanmış olur; RF sinyallerinin büyük bir kısmı yol olarak bakır kılıfı seçeceğinden bu kablolarda yüzeyde iletilen sinyal sayısı ile kablo içinde iletilen arasında büyük fark olan ‘yüzey etkisi’ görülür.
Bu kablolarda çelik merkez DC direncini yükselttiğinden düşük frekanslı CCTV video sinyallerinde zayıflamaya yol açmakta, böylece video sinyalinde bozulmalara sebep olmaktadır, bu nedenle çelik merkez yerine saf bakır iletken tercih edilmelidir.
Merkez iletkenin malzemesinin yanında verilmesi gereken bir diğer karar da tek damarlı mı çok damarlı mı olacağıdır.
Tek damarlı bakır iletken tek parça kalın bir tel iken çok damarlı dediğimiz çeşidi çok fazla ince telden oluşur.
İletim olarak aralarında çok küçük detaysal farklar bulunur; kıyaslamalarının asıl temeli dayanıklılığa dayanır.
Tek damarlıların kıvrılıp bükülmelere karşı daha dayanıklı olduğu, bu nedenle hareketli kameralarda ve yüzeyden geçecek kablolamalarda kullanılmaması önerilir; çok damarlılarsa çok fazla ince telden oluştuklarından kırılma ihtimalleri çok düşüktür.
Alarm sistemlerinin kablolamasını temel düzeyde elektrik bilgisi olan herhangi birisi yapabilir fakat uzun vadede güvenilir ve dayanıklı bir sistem kurabilmek için profesyonel kurulum yapılması önerilir.
Kablolu sistemler kapalı (NC–Normally Closed) ve açık(NO–Normally Open) olmak üzere iki ayrı şekilde kurulabilir. Kapalı sistemler sistemdeki herhangi bir kopuklukla, açık sistemler ise sistemi kapatacak bir etki ile tetiklenirler. Alarm sistemlerinde genellikle kapalı sistemler kullanılır. Bu sistemlerde kablo kesildiğinde de devrede kopukluk olacağı için alarm sinyali verilir; böylece saldırganın alarm sistemini devre dışı bırakma ihtimalinin önüne geçilmiş olur. Bunun yanında hat sonu direnci kullanılarak güvenlik açığı daha da kapatılmış olur. Bu durumda alarm paneliniz sensöre bağlı direnci kontrol edecektir. Herhangi bir sabotaj durumunda direnç değeri düşecek ve sistem alarm verecektir.
KABLOLU SİSTEMLERDE ÇEVRE BİRİMLERİ
Çevre birimleri deyince ilk aklımıza gelen ürün sirenlerdir. Hiç şüphesiz alarm sistemlerinin en önemli yapıtaşıdır. Zorla girişimde bulunacak kişiye sesli ve ışıklı uyarı yaparak caydırıcılık hissi verir. Aynı zamanda kullanıcıyı ve çevresindekileri uyararak koruma görevini de üstlenmiş olur.
Sahip olması gereken en önemli özelliklerinden birisi duvar ve kapak sabotaj anahtarının mevcut olması. Çünkü hırsızların ilk yaptığı işlerden birisi sireni devre dışı bırakmanın yollarını aramaktır. Bunun için sireni sökerek çeşitli yollarla başvururlar.
Kablolu sistemlerde siren panele kablo ile bağlanır. Burada dikkat edilecek en önemli husus sabotaj için kablolunun panele çekilmesidir. Böylece herhangi bir sabotaj durumunda siren panele uyarı gönderir ve böylece paneliniz sizi veya AHM (alarm haber alma merkezi) merkezinizi anaryarak durumdan haberdar eder.
Çevre birimlerinin diğer önemli ürünleri modüllerdir. Bunlara genellikle, GSM/GPRS, internet, telefon arayüzleri örnek gösterilebilir.
Genişletme Modülleri
İhtiyaç duyduğunuz takdirde panelinize ek bölge ilavesi bu modül ile yapabilirsiniz. Bazen bu modülleri PGM (programlanabilir çıkış) çıkışı içinde kullanabilirsiniz. Tabii panelinizin genişleyebilir bir panel olması gerekmektedir. Aksi takdirde bölge genişletmesi yapamazsınız.
GSM/GPRS Modülleri
Sisteminizi uzaktan kontrol etmenizi sağlar aynı zamanda AHM bağlantısı için gerekli kodları yollar. Eğer evinizde veya işyerinizde sabit hattınız yoksa bu modülü kullanabilirsiniz. Panel kontrolünü üç yolla gerçekleştirebilirsiniz. kısa arama, SMS ve GPRS yani data üzerinden. En çok karıştırılan durum ise GSM modülünün GPRS özelliğinin olup olmamasıdır. Aslında ikisi ayrı kavramlardır. Eğer sisteminizin GPRS üzerinden haberleşmesini istiyorsanız muhakkak modülünüzün bu özellikte olduğuna dikkat edin.
Günümüzde cep uygulamaları yaygınlaştıkça bu modüller içinde uygulamalar geliştirilmektedir. Mesela uzaktan sistemi etkinleştirme veya kombininizi açma gibi.
İnternet Modülleri
Çağımızın vazgeçilmez teknolojisi interneti alarm panelinde kullanmanız mümkün. İnternet modülü tam sizin işinizi görecek bir ürün. Bazı panellerde kontrol sağlanabildiği gibi en büyük avantajı aslında sistemin AHM merkezine internet üzerinden bağlanmasıdır. Böylece analog hattan bağlanmak için verilen aylık telefon ücretinden kurtulmuş olursunuz. Aylık bağlantı hacmi ise 10MB seviyesindedir yani internetinizin kullanımına herhangi bir yük getirmemektedir. Eğer AHM bağlantısı yapacaksanız rahatlıkla önerebiliriz.
Telefon Arayıcılar
Panellerin bir kısmında telefon arama modülü bulunmamaktadır. Bu açığı telefon arayıcı modüller ile kapatabilirsiniz. Bu modüllerin çeşitlerine göre ses kaydı yaparak alarm durumunda sizi arar ve bu ses kaydını dinletir.
Yukarıdaki modülleri hibrit paneller içinde kullanabilirsiniz. Kablosuz panellerin modüllerini yapısına göre de kullanım imkanı bulabilirsiniz.
Kablolu alarm sistemleri içinde aslında çokça tercih edilen diğer bir sistem ise hibrit sistemlerdir. Bu sistemler hem kablolu hem de kablosuz olarak çalışmaktadır. Genelde panele bağlı olan tuş takımı ve siren kablolu, yine panele bağlanacak kablosuz modül sayesinde sensörler ise kablosuz olarak çalışabilmektedir.
Bu sistemelerin en büyük avantajı belli bölgeler kablolu olarak kullanılırken belli bölgeler (mesela bir yapının üst katları olabilir) kablosuz olarak çalışabilir. Kablosuz sensör entegre etmeniz sadece bir kablosuz modül sayesinde gerçekleşir. İleride sistemlerini genişletmek isterseniz bu sistemi rahatlıkla seçebilirsiniz.
Sisteme kablosuz siren bağlantısı da yapabilirsiniz. Yine sahip olacağınız kablosuz siren modülü ile bunu kolaylıkla gerçekleştirebilirsiniz.
Modüler bir yapı sunan bu sistemelerde unutulmaması gereken en önemli özellik uygun kablosuz modülün kullanılmasıdır. Aksi halde uyumsuzluk sorunu yaşayabilirsiniz.
Çevre birimleri olarak kablolu panellerde kullanılan tüm ürünleri kullanabileceğiniz gibi kablosuz modül aracılığıyla kablosuz sensör ve hatta uzaktan kumanda entegrasi yapabilirsiniz.
Kablosuz Modüller
Sisteminizin hem genişletilmesi hem de kablosuz sensör kullanımına imkân sağlaması açısından mükemmel bir ürün diyebiliriz. Kimi modüller uzaktan kumanda tanıtılmasına da izin vermektedir.
Böylece sisteminiz için gerekli olan tuş takımına ihtiyaç duymayabilirsiniz veya her ikisini birden de kullanabilirsiniz. Ayrıca size uzaktan sistem kullanım rahatlığını da sağlar.
Bu modüllerde en önemli durum, bağlanacak modülün panelle uyumlu olmasıdır. Diğer husus ise bağlanacak sensörlerin modül ile uyumluluğudur. Sisteminizi kurmadan önce muhakkak bu uyumluluğu kontrol ediniz.
Kablosuz sistemlerin en önemli avantajı onlarca metre mesafede, kablo çekmenin imkânsıza yakın olduğu yerlerde iletişimi mümkün kılmasıdır. Birden fazla sistemi papatya zinciri ile (seri olarak) birleştirerek kapsama alanını dilediğiniz kadar artırabilirsiniz.
Kablosuz alarm sistemlerin bir diğer önemli avantajı da yedek bataryaları sayesinde elektrik kesintisi durumunda da güvenliğinizi sağlamaya devam etmesidir. Kablolu alarm sistemi elemanlarının kimisi de (sensörler, sirenler vs.) bu özellikle üretilir fakat çoğunlukla batarya ile idare edilebildikleri süre kablosuz teknoloji ürünlerininki ile yarışamaz.
Her geçen gün ev telefonlarının işlevsizleştiğini ve cep telefonlarının kullanımının yaygınlaştığını düşünürsek; kablosuz alarm sistemlerinin kullanıcıya sunduğu özellikler arasında en güven verici olanının cep telefonuna uyarı mesajı iletebilmesi olduğunu söyleyebiliriz
Bu özellik sayesinde korunan bölgede telefon hattında oluşabilecek herhangi bir kesiklik, sabotaj (veya kablolu telefon kullanımı olmaması) alarm sistemi için hiçbir sorun teşkil etmez. Bir sorun anında vericiler ile sistem önceden atanmış cep telefonu numaralarına mesaj iletilir veya AHM merkezine iletilir ve alarm sistemi sorunsuzca işlevini yerine getirmiş olur.
Bir alarm sisteminde aranan özellikleri belirgin başlıklar altında toparlayıp kablolu ve kablosuz sistemlerin bu özellikleri karşılayıp karşılayamadıklarına bakarsak:
Ekonomik
Henüz inşaat halindeki bir bina için kablolama masrafları minimumda olacağından kablolu sistemler tercih edilebilirken içinde yaşanılan, tamamlanmış binalarda duvar kırma, düzeltme, kablo gibi masraflar düşünüldüğünde kablosuz sistemler tercih edilebilir. Kablosuz sistemlerde elektronik ekipmanların fiyatı genellikle kablolulara göre daha pahalı olsa da kablolamada yapılacak toplam bütüne bakıldığında bu sistemler daha uygun fiyatlarla tamamlanacaklardır.
Kurulum
Kablosuz sistemlerin en büyük avantajlarındandır; kendi alarm sisteminizi herhangi bir teknik bilgiye olmaksızın kolayca kurabilir ve taşıyabilirsiniz. Kablolu sistemlerin kurulumu için de profesyonel bir yardım şart değildir fakat kablolamadaki herhangi bir sorunun çözümü adına doğru bir karardır.
Güvenilirlik
Kablosuz sistemlerin en tartışılan yanı şüphesiz güvenilirlikleridir. Aynı frekanstaki herhangi bir cihazla sabote edilebilecekleri veya işleyişlerinde çıkabilecek sorunlar kablosuz sistemler yaygınlaşmaya başladıkça tartışma konusu olmaktan uzaklaşıp kişilerin içini rahatlamaktadır. Günümüzde bu sorun tamamen ortadan kalkmasa ciddi çözümler üretilmektedir. Tabii cihazın anti jamming (frekans karıştırıcı önleyici) özelliği varsa veya bu karışımı algılayabiliyorsa bunu Alarm Haber alma merkezi yetkilisine sinyalle yollayabilir ve böylece alarm uyarısı alınarak müdahale şansı doğar.
Sistem Genişletme (Modüler yapı)
Sistemin ilk kurulumunda sehpa olduğu dedektörler, sirenler… bir süre sonra yetersiz gelmeye başladığı sürece hiçbir kullanıcı bütün sistemi değiştirmek istemez; bu nedenle bir alarm sistemi seçimi ve kurulumu yapılırken gelecekte değişen ihtiyaçlar da göz önünde bulundurup genişletilebilir bir sistem isteniyorsa modüler yapıdır. Kablolu sistemlerde ise sistem genişletmeleri fazlaca zaman alacak kablolama işleri ve bağlantıyı dengelemenin avantajı ise bu sistemlerin bütün markaların ürünlerini kolayca eklenmesine şans sunmasıdır. Kablosuz sistemlerde ise ekleyeceğiniz yeni dedektörün radyo frekansının sisteminizle uyumlu olduğunu emin olmanız gerekir.
Bu da genellikle aynı markanın ürünleri tercih edilerek sağlanır. Bu sorunu çözebildiğiniz sürece sisteminize yeni bir ekipman eklemek yalnızca birkaç dakikanızı alacak kadar kolaydır.
Gördüğümüz gibi bütün dengeli alternatifler arasında olduğu gibi kablolu ve kablosuz alarm sistemlerinin de kendi avantajları–dezavantajları vardır ve önemli olan duruma uygun seçeneğin hangisi olduğuna karar verebilmektir.
